Als je zo rond de 50 bent, heb je vast mensen uit je naaste omgeving die te maken krijgen of hebben gehad, met verlies en dus met rouw. Het kan dan gaan om verlies door de dood, maar bijvoorbeeld ook door een scheiding of het verliezen van een baan of bedrijf. Het liefst wil je hun pijn wegnemen, maar dat gaat niet. Je wilt helpen, maar hoe help je iemand die rouwt?
En….. hoe help je iemand die rouwt, als óók jij verdriet hebt. Als iemand die jou heel dierbaar is, iemand verliest, dan is de kans groot dat jij ook verdriet hebt. Denk aan een broer of zus die een partner of een kind verliest. Jij verliest ook iemand uit jouw naaste omgeving en doet verdriet, maar je hebt ook verdriet om het verdriet van jouw broer of zus. Hoe kan je dan hulp bieden bij rouwverwerking?
“Het was vreselijk om het verdriet van mijn zus te zien! Zij verloor haar oudste dochter en ik dus mijn nichtje. Ik was heel erg gesteld op mijn nichtje en ik had daarom verdriet. Maar ik had ook zoveel verdriet om het verdriet van mijn zus. Ik ben er vaak boos om geweest. Ik vond het zo oneerlijk!”
Hoe kan je iemand helpen die rouwt, terwijl ook jij verdriet hebt, misschien wel boos bent en onmacht voelt?
Hieronder een aantal tips
Geef ruimte aan je eigen verdriet
Erken dat ook jij je verdrietig voelt. Dat je boosheid of onmacht voelt. Dat je de overledene misschien mist. Dat je verdriet hebt om de ander. Maar voorkom dat je de nabestaande gaat belasten met jouw verdriet. Als jij het echt moeilijk hebt, zoek dan iemand anders waar jij je verhaal kunt doen of die jou kan helpen. Iemand die jou kan ondersteunen, zodat jij op jouw beurt de nabestaande kan ondersteunen en kan helpen met het rouwproces.
Geef ruimte voor emoties
Iemand die een dierbare is verloren wordt vaak overspoeld door emoties. En de ene dag zal dit heftiger zijn dan de andere. De nabestaande pendelt tussen het stilstaan bij het verlies en het weer oppakken van het leven. Geef ruimte aan de verschillende emoties en vat negatieve reacties niet persoonlijk op.
Geef ook ruimte aan je eigen emoties. Geef aan dat ook jij verdriet hebt, maar realiseer je tegelijkertijd dat het niet om jou gaat. Als jouw emoties heftig zijn, deel dit dan met iemand anders dan de nabestaande.
Blijf in contact
Zorg dat je in contact blijft met de nabestaande. Ook na de eerste moeilijke tijd. Afleiding helpt bij rouwverwerking. Nodig de nabestaande uit om leuke dingen te doen. En natuurlijk kan het zijn dat de nabestaande daar nog niet klaar voor is, maar blijf dan toch in contact. Bellen, samen wandelen, luisteren en er dus zijn.
Help met praktische zaken
Rouwen kost enorm veel energie. Het verdriet, de boosheid en alle andere stadia van rouw vragen veel van iemand. Het is belangrijk dat iemand dan veel rust neemt en door praktische zaken op te pakken kan je helpen. Je kunt boodschappen doen, in de huishouding helpen, maar ook iemand stimuleren om naar buiten te gaan voor een wandeling.
Deel je verdriet
Haal herinneringen op. Denken aan de goede en mooie momenten die jullie samen met de overledene hebt gehad. Hiermee erkennen jullie het gezamenlijke verdriet. Je laat daarmee ook merken dat ook jij nog aan de overledene denkt. Dat de ander niet alleen staat in het verdriet.
Rouw is persoonlijk
Je kunt iemand die rouwt ook helpen door je te realiseren dat iedereen op zijn eigen manier rouwt. Dat betekent dat wat jou misschien geholpen heeft, niet helpt voor de ander. Probeer goed af te stemmen op wat de ander nodig heeft. Gebruik je voelsprieten en luister naar wat de ander aangeeft.
Dring jezelf niet op
Het is misschien zoeken naar de balans tussen er voor de ander willen zijn en jezelf opdringen vanuit een bepaald gevoel van machteloosheid. Hoe ga je met dat gevoel van machteloosheid om? Dat kan lastig zijn. Aanvaarden dat je dit gevoel hebt en dit vervolgens verdragen. Dat voelt tegennatuurlijk en is niet altijd makkelijk.
Blijf aanwezig
Ook na de eerste periode is het belangrijk om er te zijn. Blijf vragen hoe het gaat. Luister zo lang als nodig naar verhalen en naar hoe het gaat. Verdiep je in de verschillende stappen van het rouwproces, zodat je kunt aansluiten bij proces van de nabestaande. Deze stappen treden niet alleen op bij de dood van iemand, maar ook bij verlies van een baan, wanneer iemand blijvend invalide is geworden en bij scheiding.
Hulp bij het oppakken van het leven
De nabestaande voelt zich misschien wel schuldig om het leven weer op te pakken. En kan dan hulp nodig hebben om weer te gaan genieten van het leven. Maar op enig moment is de ander weer in staat om het leven weer op te pakken en verder te gaan zonder de overledene, de ex-partner, de baan, het oude leven. Dat zal niet van het ene op het andere moment zijn. Het is een proces waar de ander stappen vooruit en weer achteruit zal zetten. Ook hier kan je misschien wel praktische hulp bieden. Samen erop uit trekken, nieuwe mensen ontmoeten, praten over schuldgevoel. Door en met jouw steun kan je iemand die rouwt helpen om het nieuwe, veranderde leven weer op te pakken.
Hoe help je iemand die rouwt?
De rode draad uit bovenstaande tips is: wees er voor iemand die rouwt. Luister naar wat de ander nodig heeft, zodat je ook die hulp kunt bieden die iemand die rouwt ook écht helpt.
Mocht je meer willen weten over rouw en rouwverwerking kijk dan eens op de site van Marrit van Exel. Zij is, psycholoog en helaas ervaringsdeskundige op het gebied van rouw. Of lees haar “Survivalgids voor weduwen”.